Ciekawostki i atrakcje
Estonia to internetowa potęga i państwo bez granic
Dzieci uczą się tu programowania już w szkole podstawowej, prawo dostępu do Internetu jest wpisane do konstytucji, a wszystkie urzędowe sprawy można załatwić nie wychodząc z domu. Aby założyć firmę w Internecie wystarczy jedynie 15 minut! Nawet głosowanie w wyborach odbywa się tu online. Podczas gdy inne kraje wciąż o tym myślą, Estonia już w 2005 roku wzięła udział w głosowaniu internetowym.
Warto też wspomnieć o estońskiej E-rezydencji, która pozwala na bardzo łatwe przenoszenie firmy do tego kraju, z której skorzystało już wielu polskich przedsiębiorców zainteresowanych przejrzystym estońskim prawem podatkowym i maksymalnym ograniczeniem biurokracji. E-stonia to prawdziwe elektroniczne państwo bez granic.
Estonia to miejsce, w którym narodził się Skype
Mieszkańcy Estonii są nie tylko dobrze wykształceni, ale lubią też nowe technologie. To właśnie w Tallinnie w roku 2003 powstał jeden z najpopularniejszych na świecie komunikatorów – Skype.
Chociaż pomysłodawcami stworzenia Skypa byli dwaj skandynawscy przedsiębiorcy - Szwed i Duńczyk, jego oprogramowanie zostało napisane przez trzech estońskich programistów - Ahti Heinla, Priit Kasesal i Jaan Tallinn.
Estończycy kochają „nosić żony”
Noszenie żon jest niebanalną dyscypliną sportu znaną w Estonii jako „Naisekandmine”, polegającą na wyścigu mężczyzn, niosących swoje żony lub partnerki. Zawody mają miejsce na specjalnie przygotowanym torze przeszkód, a ten, kto jako pierwszy znajdzie się na linii mety wygrywa. Nagrodą jest tyle litrów piwa, ile kilogramów waży kobieta zwycięzcy. Mimo tego, że sport wywodzi się z Finlandii, to Estończycy opanowali go do perfekcji. Od 1998 roku do 2008 mistrzostwa świata w noszeniu żon wygrywali Estończycy i to właśnie do estońskiej pary należy ustanowiony w 2000 roku rekord świata. Estończycy opracowali nawet specjalną technikę „noszenia żon” zwaną „estońską”, która polega na tym, że żona niesiona jest głową w dół.
Zdjęcie: REUTERS/Bernadett Szabo - stock.adobe.com
Estonia – kraina kraterów
Estonia jest krajem, który ma najwięcej kraterów po uderzeniach meteorytów (na jednostkę powierzchni) na świecie. Jednym z piękniejszych kraterów Estonii jest krater Kaali na wyspie Saaremaa po meteorycie, który uderzył w wyspę z siłą bomby jądrowej około sześć wieków przed naszą erą. Ma ponad 100 m średnicy i około 20 m głębokości. Osiem mniejszych odłamków uczyniło w promieniu kilkuset metrów kratery o średnicy 12-40 metrów i głębokości 1-4 m. Kratery meteorytowe Kaali stanowią unikatowe miejsce w Europie, nie tylko ze względu na wyjątkową formę wykształcenia, ale także dostępność do badań metalicznej materii pozaziemskiej.
Vana Tallinn - duma stolicy Estonii
Vana Tallinn (Stary Tallinn) to znany i ceniony mocny estoński likier produkowany na bazie rumu. Ma piękny brązowy kolor. Jego smak jest akcentowany przez kilka naturalnych dodatków, takich jak olejki cytrusowe, cynamon oraz wanilię, co nadaje mu charakterystyczny, nieco egzotyczny i aksamitny smak.
Marka Vana Tallinn została założona w 1962 roku, a receptura została stworzona przez Ilse Maar, legendarną estońską artystkę likierową i jej zespół z fabryki Liviko. Jej twórcy szybko podbili rynek likierów, zdobywając wiele nagród i wyróżnień. Dokładna receptura Vany Tallinn to pilnie strzeżona tajemnica.
Zdjęcie: Игорь Головнёв - stock.adobe.com
„Studnia Czarownicy” – fenomen natury
"Studnia Czarownicy" we wsi Tuhala - to jedno z najbardziej unikatowych zjawisk w Europie. Na czym ono polega? Otóż po obfitych opadach oraz wiosną kiedy topią się masy śniegu, koryta podziemnych rzek napełniają się wodą. Wówczas studnia, o głębokości 2,4 metra, zaczyna "kipieć". Chociaż legenda mówi, że wypływająca ze studni woda to efekt zlotu czarownic, to w rzeczywistości jest to woda z roztopów, która nie mieści się w podziemnych szczelinach. Woda wypływa ze studni w tempie 100 litrów na sekundę. Lokalne legendy głoszą, że woda bulgocze, gdy czarownice chłostają się gałęziami drzew.
Estonia. Tam, gdzie słońce nie chce zajść
„Białe noce” w Estonii to typowe zjawisko na przełomie czerwca i lipca. Polegają na tym, że w pewnym okresie roku - w nocy nie zapadają całkowite ciemności, a zmierzch przechodzi bezpośrednio w świt. Słońce chowa się wówczas tak płytko pod horyzontem, że następuje zjawisko rozproszenia światła. Nad północnym horyzontem możemy wówczas przez całą noc obserwować piękną jasną łunę światła. To sprawia, że mamy do czynienia z jasną nocą.
Dodatkową atrakcją w tym okresie są uroczystości świętojańskie, które rozpoczynają się 23 czerwca i kończą się 24 czerwca.
Estońska „piąta pora roku”
Wiosenne powodzie w zachodniej Estonii są regularnym, naturalnym zjawiskiem i w przeciwieństwie do innych części świata nie oznaczają żadnej katastrofy. Estończycy z dumą nazywają ten okres "piątą porą roku".
Pozostały po zimie śnieg zaczyna topić się wraz z nadejściem wiosny. Poziom wody podnosi się nawet do 5 metrów, zalewając obszar Parku Narodowego Soomaa o średnicy 7-8 km.
Powodzie sprawiają, że na kilka tygodni zmienia się nie tylko krajobraz zalanego obszaru, ale również warunki życia miejscowej ludności. Korzystanie z samochodu albo zwyczajny spacer stają się niemożliwe – jedynym środkiem transportu pozostaje estoński długi, wąski kajak, wykonany z jednego kawałka drewna, zwany haabja.
Magiczny język estoński
W języku estońskim jest 14 przypadków (wśród których nie ma ani celownika, ani biernika), nie ma czasu przyszłego, ani określenia płci. Za to są 3 różne czasy przeszłe. Do zapisu języka służy alfabet łaciński. Występują w nim dodatkowe samogłoski ä, ö, ü, õ oraz dwie spółgłoski š i ž, jednak brakuje kilku znanych nam liter, takich jak: c, f, y, z.
Język estoński należy do grupy języków ugrofińskich (lub szerzej uralskich). Jest blisko spokrewniony z językiem fińskim. Z uwagi na to, że brak jest w nim analogii do języka polskiego, jest jednym z najtrudniejszych języków do nauki dla Polaków.
Zdjęcie: Estonian Kiiking Association/Raul Kukk
Kiiking – rozhuśtana estońska specjalność
Okazuje się, że z huśtania można zrobić efektowny, ekscytujący sport dla dorosłych. Estończykom się to udało. Wymyślony przez Ado Kosk w 1993 roku kiiking zajmuje bardzo ważne miejsce w kulturze estońskiej.
Sama nazwa „kiiking” pochodzi od estońskiego słowa „kiik” czyli „huśtawka”. Jest to sport ekstremalny, w którym celem zawodników jest wykonanie obrotu o 360° na specjalnie przystosowanej huśtawce. Przymocowani stopami do podstawy huśtawki zawodnicy muszą sami się rozhuśtać poprzez umiejętne wykonywanie przysiadów. Wynik uzależniony jest od długości pionowych słupków konstrukcji, na której wykonywane są ewolucje – im są one dłuższe i tym samym trudniej jest wykonać obrót, tym lepiej.
Sauna w każdym miejscu
Sauna to integralna część estońskiej kultury. Estończycy nie wyobrażają sobie, by przynajmniej raz w tygodniu nie odwiedzić sauny. Dowodzą, że nie ma miejsca, gdzie nie można zbudować sauny. Wielu ma je w mieszkaniach, można wybrać się na rejs tratwą z sauną na pokładzie lub zabrać w podróż saunę na kółkach, prywatne sauny znajdują się też blisko strumieni, rzek, stawów lub jezior.
Dla Estończyków sauna nigdy nie była wyłącznie łaźnią. Tam kobiety rodziły dzieci, a umierający spędzali ostatnie chwile życia. Dzisiaj sauny są przede wszystkim miejscem networkingu. Jeśli chcemy porozmawiać z Estończykiem o interesach, umówmy się z nim w saunie.
Rozśpiewany naród estoński
Estończycy mają największą na świecie kolekcję narodowych pieśni ludowych – jest ich ponad 133 000. Sam śpiew oraz związane z nim wydarzenia i tradycje są niezwykle ważne dla historii i tożsamości tego kraju – od nich zaczęło się przebudzenie narodowe i droga do niepodległości. Estończycy sami często podkreślają, że śpiew jest zakodowany w ich genach, a wspólne śpiewanie daje poczucie nie tylko wspólnoty i solidarności, ale także siły oraz dumy.
Festiwal Piosenki, odbywający się co pięć lat w Tallinnie, słynie z największej liczby śpiewaków chóralnych na scenie jednocześnie. Chór tworzy ponad 20 000 śpiewaków, a w imprezie uczestniczy ponad 200 000 osób. To około 1/6 całej populacji.